Geschiedenis der kerk – Dr. H. Berkhof – Tweede druk, 1941
De eeuwen durende “geschiedenis der kerk” wordt ons op voorhand in grote lijnen – en in min of meer bedekte (verborgen) termen – geschetst in de eerste hoofdstukken van het laatste boek van de Bijbel. Om precies te zijn van Openbaring 2 : 1 t/m 3 : 22.
Brief aan de Engel van …
Dit gedeelte bevat zeven kleine “brieven”, geschreven aan “de Engel” van zeven plaatsen in Klein-Azië, die ook vandaag nog te vinden zijn. In het westen van Turkije namelijk.
Op volgorde zijn dat 1. Efeze, 2. Smyrna (nu: Izmir), 3. Pergamus (nu: Bergama), 4. Thyatire (nu: Akhisar), 5. Sardis (nu: Sart), 6. Filadelfia (nu: Alaşehir) en 7. Laodicea (nu: Laodikeia).
.
Die oren heeft, die hore …
Telkens staat er aan het einde van de brief, die dus niet eens aan “de gemeente” in de genoemde plaats geschreven is, maar aan de “bijbehorende” Engel: “Die oren heeft, die hore, wat de Geest tot de Gemeenten zegt.” Het gaat erom dat op een overdrachtelijke wijze het e.e.a. verteld wordt en dat “de goede verstaander” zou opmerken waar het hier werkelijk om gaat.
Dat dit niet altijd prettig is, blijkt in onze dagen uit het niet aanvaarden dat in Openbaring 2 en 3 de “kerkgeschiedenis” wordt verteld. Wie zich beroept op de Reformatie vanaf Luther en Calvijn bijvoorbeeld, wil wellicht het overheersende kenmerk van de periode Sardis, niet accepteren: “Ik weet uw werken, dat gij den naam hebt, dat gij leeft, en gij zijt dood.” En: … Ik heb uw werken niet vol gevonden voor God.” En “bekeer u.“
Toch zou iedere gelovige deze Woorden Gods ter harte moeten nemen, zodat men zichzelf niet langer onder een instituut, organisatie of mens plaatst, maar alleen – en rechtstreeks – onder de Here Jezus Christus.
De geschiedenis van het Christendom
Op voorhand vertelt “Hij, Die de zeven sterren in Zijn rechter hand houdt, Die in het midden der zeven gouden kandelaren wandelt” (Openbaring 2 : 1) wat er in de dan nog komende 2000 jaar staat te gebeuren met betrekking tot wat we voor het gemak noemen “het Christendom”.
De Here Jezus Christus werkt sinds Zijn opstanding Zelf ín en aan Zijn Gemeente (Zijn Lichaam), of met een ander woord Zijn Kerk. Dat gegeven zouden gelovigen door alle tijden heen vasthouden en niet proberen – goedbedoeld of niet – dit te veranderen.
Tweemaal in deze brieven wordt er gezegd: “Maar hetgeen gij hebt, houdt dat …” (Openbaring 2 : 25 en 3 : 11) Dat was kennelijk geen overbodige aanbeveling, want al vrij snel bleek, zoals aangekondigd, dat “hetgeen gij hebt”, plaatsmaakte voor de eigen invulling van mensen.
Geschiedenis der kerk achteraf beschreven
Inmiddels is “de Gemeente” van Efeze naar Laodicea “gereisd” en is duidelijk dat wat verteld wordt in Openbaring 2 en 3 niet eens zo moeilijk te volgen is. De beschreven overheersende kenmerken van elke periode zijn goed te vinden.
Zeer behulpzaam daarbij is het boek (1941) dat Prof. Dr. H. Berkhof (1914-1995) geschreven heeft als samenvatting op basis van het ruim voorhanden zijnde bronnenmateriaal over de geschiedenis van de kerk.
Zo hebben wij een handzame versie, die wat mij betreft goed weergeeft wat er zoal heeft plaatsgevonden in “de kerk”. Inderdaad nu geschreven met een kleine “k”, want wat de “Kerk des Heeren” zou moeten zijn, is in de praktijk geworden tot “kerk(en) van mensen, van machthebbers, van politiek, van instituten, van organisaties en meer van dergelijke.
De brief aan Filadelfia
Het mag gerust een wonder heten dat de Here Jezus Christus in deze vooral op de mens gerichte wereldse kerk, Zijn Werk heeft kunnen doen in en aan de gelovigen, waarvan de Heer zegt in 3 : 8: “… en gij hebt Mijn woord bewaard, en hebt Mijn Naam niet verloochend.” Dit werd gesproken aan de Engel van Filadelfia, dat “Broederlijk liefde” betekent. Dat is de enige echt positieve brief van de zeven. Ja, helaas, zo slecht ziet de geschiedenis van de kerk er uit…
Uitermate leerzaam en handig naslagwerk
Dit boek “Geschiedenis der kerk” is van harte aanbevolen. Het is uitermate leerzaam en zeer handig als naslagwerk voor wie geconfronteerd wordt met tal van namen, leerstellige stromingen, leringen, kerken, instituten, politieke stromingen en heerschappijen, koningen, keizers en pausen uit de afgelopen eeuwen.
.
Stichting Vlichthus
Stichting Vlichthus hecht er grote waarde aan dat deze uitgave bewaard blijft. De oorspronkelijke spelling is in deze digitale versie aangepast aan onze huidige spelling.
.